Rajasthan Two Child Norm: ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವವರು ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಅರ್ಹರಲ್ಲ ಎಂಬ ನಿಯಮವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ. ಈ ನಿಯಮ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದ್ದು, ಇದು ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಈ ನಿಯಮದ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲಿ ವಿವರವಾಗಿ ನೋಡೋಣ.
ನಿಯಮದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ
ರಾಜಸ್ಥಾನ ವಿವಿಧ ಸೇವೆ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ನಿಯಮಗಳು, 2001 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಜೂನ್ 1, 2002 ರ ನಂತರ ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳಿರುವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಲ್ಲ. ಈ ನಿಯಮ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಪೊಲೀಸ್ ಸಬಾರ್ಡಿನೇಟ್ ಸರ್ವೀಸ್ ರೂಲ್ಸ್, 1989 ರ ರೂಲ್ 24(4) ರಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಉದ್ದೇಶ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಕುಟುಂಬ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು. 2003 ರಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಪಂಚಾಯತ್ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಇದೇ ನಿಯಮವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತ್ತು. 2024 ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಇದನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದು, ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2024 ರಲ್ಲಿ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಪ್ರಮೋಷನ್‌ಗೆ ಸಹ ಈ ನಿಯಮವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಿ ಬ್ಯಾನ್ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿತು, ಆದರೆ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮೋಷನ್ ನೀಡುವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ತಡೆಯೊಡ್ಡಿತು.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿನ ವಿವರಗಳು
2024 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 20 ರಂದು, ಮಾಜಿ ಸೈನಿಕ ರಾಮ್ ಲಾಲ್ ಜಾಟ್ ಅವರ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ಅವರು 2017 ರಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿ 2018 ರಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ಕಾನ್ಸ್ಟೇಬಲ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳಿರುವ ಕಾರಣ ಅರ್ಜಿ ತಿರಸ್ಕಾರವಾಯಿತು. ರಾಜಸ್ಥಾನ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದ ನಂತರ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಜಸ್ಟೀಸ್ ಸೂರ್ಯಕಾಂತ್, ದೀಪಾಂಕರ್ ದತ್ತಾ ಮತ್ತು ಕೆ.ವಿ. ವಿಶ್ವನಾಥನ್ ಅವರ ಪೀಠ ಈ ನಿಯಮವು ಕುಟುಂಬ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದ್ದು, ಸಂವಿಧಾನದ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 14 ಅನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ಮಾಜಿ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ನಿಯಮಗಳಿದ್ದರೂ ಇದು ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.
ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ನಿಯಮ
ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳೂ ಈ ನಿಯಮವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿವೆ. ಗುಜರಾತ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ತೆಲಂಗಾಣ, ಒಡಿಶಾ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಎರಡು ಮಕ್ಕಳ ಮಿತಿ ಇದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸಿವಿಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ರೂಲ್ಸ್ 2005 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರೆ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪಂಚಾಯತ್ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಈ ನಿಯಮವಿದ್ದು, ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಈ ಮಿತಿ ಇದೆ. ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 2021 ರಲ್ಲಿ ಪಾಪ್ಯುಲೇಷನ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಬಿಲ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಪೂರ್ಣ ಜಾರಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ಈ ನಿಯಮಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ.
ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಗಳು
ಈ ನಿಯಮ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ವಿತರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 2027 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಚೀನಾವನ್ನು ಮೀರಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದ್ದು, ಕುಟುಂಬ ಯೋಜನೆ ಮುಖ್ಯ. ಆದರೆ ಕೆಲವರು ಇದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಆತಂಕವಿದೆ. ಸರ್ಕಾರಗಳು ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತಿ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 2025 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಫರ್ಟಿಲಿಟಿ ರೇಟ್ 2.1 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸುವ ಗುರಿ ಇದ್ದು, ಇಂತಹ ನಿಯಮಗಳು ಸಹಾಯಕವಾಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ.
ಈ ನಿಯಮ ಯುವಕರಿಗೆ ಕುಟುಂಬ ಯೋಜನೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.
